فصل هشتم

اداره

ماده یکصدوسى و ششم

اداره جمهوری اسلامی افغانستان برا ساس واحد های اداره مرکزی وادارات محلی طبق قانون تنظیم می گردد.

اداره مرکزی به یک عده واحد های اداری منقسم می گردد که در رأس هرکدام یک نفروزیر قرار دارد.

واحد اداره محلی ولایت است. تعداد، ساحه اجزاوتشکیلات ولایات وادارات مربوط، بر اساس تعداد نفوس، وضع اجتماعی واقتصادی وموقعیت جغرافیايی توسط قانون تنظیم می گردد.

 

ماده یکصدو سى وهفتم

حکومت با حفظ اصل مرکزیت به منظور تسریع وبهبود امور اقتصادی ، اجتماعی وفرهنگی وسهم گیری هرچه بیشتر مردم درانکشاف حیات ملی ، صلاحیتهای لازم را مطابق به احکام قانون ، به اداره محلی تفویض می نماید.

ماده یکصدوسى هشتم

در هر ولایت یک شورای ولایتی تشکیل می شود.

اعضای شورای ولایتی طبق قانون به تناسب نفوس، باانتخابات آزاد، عمومی، سرّی ومستقیم از طرف ساکنین ولایت برای مدت چهار سال انتخاب می گردند.

شورای ولایتی یک نفرازاعضای خود را به حیث رئیس انتخاب می نماید.

 

ماده یکصدوسى ونهم

شورای ولایتی در تأمین اهداف انکشافی دولت وبهبود امور ولایت به نحوی که در قوانین تصریح می گردد، سهم گرفته، درمسايل مربوط به ولایت مشوره می دهد.

شورای ولایتی وظايف خودرا باهمکاری اداره ولایت اجرا می نماید.

 

ماده یکصدوچهلم

برای تنظیم امور وتأمین اشتراک فعال مردم در اداره محلی، در ولسوالی ها وقریه ها مطابق به احکام قانون، شورا ها تشکیل می گردد.

اعضای این شوراهاباانتخابات آزاد، عمومی سرٌی و مستقیم از طرف ساکنین محلّ برای مدت سه سال انتخاب می شوند.

سهم گيرى كوچيان در شورا هاى محلى مطابق به احكام قانون تنظيم مى گردد.

ماده یکصدوچهل ويكم

برای اداره امورشهری، شاروالی تشکیل می شود.

شاروال واعضای مجالس شاروالی ازطریق انتخابات آزاد، عمومی، سرّی ومستقیم انتخاب می شوند.

امور مربوط به شاروالیها توسط قانون تنظیم می گردد.

 

ماده یکصدوچهل دوم

دولت به مقصد تعميل احكام وتأمين ارزشهاى مندرج اين قانون اساسى ادارات لازم را تشكيل مى نمايد. 

فصل نهم

حالت اضطرار

ماده یکصدوچهل وسوم

هرگاه به علت جنگ، خطر جنگ، اغتشاش وخیم آفات طبيعى ویا حالت مماثلی که حفظ استقلال وحیات ملی از مجرايی که در قانون اساسی تعیین شده، نا ممکن گردد، حالت اضطرار از طرف رئیس جمهور با تأييد شوراى ملى در تمام يا بعضى از ساحات كشور اعلان می شود.

هرگاه حالت اضطرار بیش از دو ماه دوام نماید برای تمدید آن موافقت شورای ملی شرط است.

 

ماده یکصدوچهل وچهارم

در حالت اضطرار رئیس جمهور می تواند به مشوره رؤساى شوراى ملى و ستره محكمه، بعضی از صلاحیت های شورای ملی را به حکومت انتقال دهد.

 

ماده یکصدوچهل وپنجم

در حالت اضطرار، رئيس جمهور می تواند بعد از تأييد روساى  شوراى ملى و ستره محکمه، تنفیذ احکام ذیل را معطل بسازد و يا برآن قيودى وضع نماید:

1.    فقره دوم ماده بیست و هفتم.

2.    ماده سی وششم .

3.    فقره دوم ماده سی وهفتم.

4.    فقره دوم ماده سی وهشتم.

 

ماده یکصدوچهل وششم

                        درحالت اضطرار قانون اساسی تعدیل نمی شود.

 

ماده یکصدوچهل وهفتم

هر گاه دوره ریاست جمهوری ويا دوره تقنینیه شوراى ملى در حالت اضطرار ختم شود، اجرای انتخابات جدید ملتوی گذاشته شده ومدت خدمت رئيس جمهور و اعضاى شوراى ملى تا چهار ماه تمديد مى شود.

هرگاه حالت اضطراربيش ازچهارماه دوام نمايد لويه جرگه ازطرف رئيس جمهوردعوت مى شود.

بعد از ختم حـا لت اضطرار، در خلال مدت دو ماه انتخا با ت برگزار می گردد.

 

ماده یکصدوچهل وهشتم

در ختم حالت اضطرار اقداماتی که بر اساس مواد يكصدوچهل چهار ويكصدوچهل پنج این قانون اساسی به عمل آمده ، بلا فاصله از اعتبار ساقط می گردد.

 

فصل دهم

تعديل

ماده یکصدوچهل ونهم

اصل پیروی ازاحكام دین مقدس اسلام ونظام جمهوری تعــدیل نمی شود.

تعديل حقوق اساسى اتباع صرف بمنظور بهبود حقوق آنان مجاز مى باشد.

تعدیل دیگر محتویات این قانون اساسی، نظر به تجارب ومقتضیات عصربارعایت احکام مندرج مواد شصت وهفتم ويكصدوچهل وششم این قانون اساسی با پیشنهاد رئيس جمهور يا اكثريت شوراى ملى صورت می گیرد.

 

ماده یکصدوپنجاهم

به منظوراجرای پیشنهاد تعدیل، هیئتی از بین اعضای حکومت، شورای ملی و ستره محکمه   به فرمان رئیس جمهور تشکیل گردیده وطرح تعدیل را تهیه می کند.

برای تصویب تعدیل، لویه جرگه براساس فرمان رئیس جمهور ومطابق به احکام فصل لویه جرگه داير می گردد.

هرگاه لویه جرگه با اکثریت دوثلث کّل اعضا  طرح تعدیل را تصویب کند، بعد از توشیح رئیس جمهور نا فذ می گردد.

فصل یازدهم

احكام متفرقه

 

ماده یکصدو پنجاه ويكم

رئیس جمهور، معاون رئيس جمهور، وزرا، رئيس واعضاى ستره محکمه در مدت تصدی وظیفه  نمی توانند هیچ معامله انتفاعی را با دولت واشخاص انجام دهند.

معاملاتی که به منظور تأمین نیازمندیهای شخصی انجام یابد،از این امرمستثنی می باشد.

 

ماده یکصدوپنجاه ودوم

رئیس جمهور، معاون رئيس جمهور، وزرا، رؤسا واعضاى شورای ملی وستره محکمه وقضات نمی توانند درمدت تصدی وظیفه به مشاغل دیگری اشتغال ورزند.

 

ماده یکصدوپنجاه وسوم

قضات، خگارنوالان، صاحب منصبان قواى مسلح، پولیس ومنسوبين امنيت ملى درمدت تصدی وظیفه نمی توانند در احزاب سیاسی عضویت داشته باشند.

 

ماده یکصدوپنجاه وچهارم

دارايی رئیس جمهور، معاون رئيس جمهور، وزرا واعضاى ستره محکمه، قبل و بعد از دوره خدمت توسط ارگانى كه درقانون تعيين مى گردد، ثبت رسیدگی ونشر می شود.

 

ماده یکصدوپنجاه پنجم

برای معاون رئيس جمهور، وزرا، رؤسا واعضاى شورای ملی و ستره محکمه وقضات ، مطابق به احکام قانون معاش مناسب تعیین می گردد.

فصل دوازدهم

احكام انتقالى

 

ماده یکصدوپنجاه وششم

لقب باباى ملت وامتيازاتي كه توسط لويه جرگه اضطرارى سال 1381 هگ ش به اعليحضرت محمد ظاهرشاه ، پادشاه سابق افغانستان اعطا شده است با رعايت احكام اين قانون اساسى مادام الحيات براى ايشان محفوظ مى باشد.

 

ماده یکصدو پنجاه وهفتم

مدت بعداز نفاذ اين قانون اساسى تا تاريخ افتتاح شوراى ملى  دورهء انتقال شمرده مى شود.

دولت انتقالى اسلامى افغانستان در دورهْ انتقال، وظايف ذيل را انجام ميدهد:

1.  اصدارفرامین تقنینی مربوط به انتخابات رياست جمهورى، شوراى ملى، شوراهاى محلى، در مدت شش ماه.

2.  اصدار فرامين در مورد تشکیلات وصلاحیت محاكم وآغاز كار روى قانون تشكيلات اساسى درخلال مدت كمتر از يكسال.

3.  تشكيل كميسيون مستقل نظارت بر انتخابات.

4.  انجام اصلاحات لازم به منظور تنظيم بهتر امور اجرايى وقضايى.

5.  اتخاذ تدابیر لازم جهت آماده ساختن زمینه برای تطبیق احکام این قانون اساسی.

 

ماده یکصدوپنجاه وهشتم

اولين رئيس جمهور منتخب سى روز بعداز اعلام نتايج انتخابات مطابق به احكام اين قانون اساسى به كار آغاز مى كند.

 انتخابات شوراى ملى در مدت كمتر از يكسال بعداز انتخاب رئيس جمهور داير مى شود. صلاحيت هاى شوراى ملى مندرج  اين قانون اساسى  إلى زمان تأسيس آن به حكومت تفويض  و ستره محكمهْ مؤقت بفرمان رئيس جمهور تشكيل مى گردد.

 

ماده یکصدوپنجاونهم

شوراى ملى وظايف وصلاحيت هاى خود را به مجرد تأسيس مطابق به احكام اين قانون اساسى اعمال مى كند.

بعداز داير شدن اولين جلسه شوراى ملى در خلال مدت سى روز حكومت و ستره محكمه مطابق به احكام اين قانون اساسى تشكيل مى گردد.

رئيس دولت انتقالى اسلامى افغانستان تا زمانيكه رئيس جمهور منتخب به كار آغازكند اجراى وظيفه مى نمايد.

ارگانهاى اجرايى وقضايى دولت با رعايت حكم فقره چهارم ماده يكصدوپنجا وهفتم اين قانون اساسى، الى تشكيل حكومت وستره محكمه به وظايف خود ادامه مى دهند.

فرامين تقنينى كه از آغاز دوره موقت به بعد نافذ گرديده است به اولين جلسهء شوراى ملي ارجاع مى گردد.

اين فرامين تا زمانيكه از طرف شوراى ملى لغو نگرديده باشد نافذ مى باشد.

 

ماده يكصدوشصتم

اين قانون اساسى از تاريخ تصويب لويه جرگه نافذ وازطرف رئيس جمهور دولت انتقالى اسلامى افغانستان توشيح و اعلام مى گردد.

و با نفاذ آن قوانين و فرامين تقنينى مغاير احكام اين قانون اساسى ملغى ميباشد.