زندگی نامه شهزاده کریم آغاخان چهل و نهمین امام شعیه امامی اسماعیلیه جهان
حضرت والا پرنس كريم آقاخان در تاريخ يازدهم جولای ۱۹۵۷ در سن ۲۰ سالگی به عنوان جانشين پدربزرگش سر سلطان محمدشاه به امامت مسلمانان شيعهی امامی اسماعيلی منصوب گرديد. ايشان چهل و نُهمين امام موروثی مسلمانان شيعهی امامی اسماعيلی از ذرّيهی بلافصل حضرت محمّد (ص)، ازطريق پسرعم و دامادش، علی (ع)، اولين امام، و همسر وی فاطمه (س) دختر پيامبر است.
حضرت والا آقاخان، پسر پرنس علی خان و پرنسس تاجُ الدوله علی خان، در ۱۳ دسامبر۱۹۳۶ در ژ نو متولد شد. وی دوران کودکی خود را در نایروبی، پایتخت کنیا، سپری و سپس برای تحصیل مدت نُه سال را در مدرسهی له روزی سوییس گذرانید. حضرت والا در سال ۱۹۵۹ از دانشگاه هاروارد به دریافت مدرک ممتاز لیسانس در رشتهی تاریخ اسلام نایل گردید.
با تأسی به پدربزرگش سر سلطان محمد شاه، کریم آقاخان نیز پس از نشستن بر مسند امامت در سال ۱۹۵۷ همواره مترصّد بهبود موقعیت تمام مسلمانان مخصوصاً در مواجهه و رویارویی با چالشهای ناشی از دگرگونیهای سریع تاریخی بوده است. امروزه، جماعت اسماعیلی در بیست و پنج کشور جهان، خصوصاً اروپا، آسیای مرکزی، خاور میانه و همچنین آمریکای شمالی زندگی میکنند. طی چهار دههی اخیر، یعنی از زمانی که آقاخانِ فعلی به امامت رسیده، تغییرات سیاسی و اقتصادی عظیمی در بسیاری از این مناطق رخ داده و حضرت والا آقاخان توانسته است سیستمِ پیچیدهی مدیریتِ جامعهی اسماعیلی را که در زمان سلطهی استعمار توسط پدربزرگش پایه گذاری شده بود با شرایط جدید کشور های مستقل که بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی واستقلال جمهوریهای آسیای میانه ازلحاظ کمّی و کیفی تغییریافته است، منطبق و به مرحلهی اجرا درآورد.
از دیدگاه حضرت والاآقاخان، اسلام مکتبی مبتنی برتعقل و ایمان قلبی است، مکتبی که شالودهی آن گذشت، تساهل و ارج نهادن به مقام والای انسان یعنی اشرفِ مخلوقاتِ خداوند است. در نظامِ فکری تشیع، هدفِ امامِ وقت این است که دستاوردهای افراد و بازتابهای عملی بینشِ اخلاقیِ جامعه که ملهم از تعلیمات اسلام است، محفوظ باقی بماند. در سال ۱۹۷۶، حضرتوالا در سخنان خود در کراچی خطاب به کنفرانس جهانی سیرت رسول الله متعرض این نکته شدند که تعلیمات آخرین پیامبر خدا در تلاش برای پیدا کردن راه حلهای تازه برای مسایلی که با روشهای سنتی آن زمان قابل حل نبودند، میتواند سرمشقی الهام بخش برای مسلمانان باشد تا بتوانند بدون آنکه در اصول بنیادی اسلام خدشهای وارد شود، به پدید آوردنِ جامعهای واقعاًََ مدرن و پویا بیندیشند.
در طول تاريخ، اسماعيليان، تحت راهنمايیهای امام خود، خدماتی در رشد تمدن اسلامی داشتهاند دانشگاه الازهر و دارُ العلم، در قاهره و خود شهر قاهره، نمايشگر خدماتِ ايشان به زندگی فرهنگی، مذهبی و علمی مسلمانان است. از ميان فلاسفه، قضات، فيزيکدانان، رياضيدانان، ستاره شناسان و دانشمندان نامور گذشته که تحت حمايت امامان اسماعيلی پرورش يافتهاند میتوان قاضی نعمان، حميدالدين کرمانی، ابن هيثم، ناصر خسرو و نصيرالدين طوسی را نام برد.
دستاوردهای امپراطوری خلفای فاطمی بخش اوليهی تاريخ اسماعيلی، تقريباً از ابتدای اسلام تا قرن يازدهم را در بر میگيرد. خلفای فاطمی که به نام فاطمه (س)، دختر حضرت محمّد (ص)، نامگذاری شده بودند، در قسمت مديترانهای خاور ميانه، بيش از دو قرن مؤسسِ دولتي بودند که به گسترشِ علم، هنر و بازرگانی علاقهی فراوان نشان میداد. پايتختِ آن قاهره، توسط فاطميان پايه گذاری شد. پس از دورهی فاطميان، مرکز جغرافيايی اسماعيلی از مصر به سوريه و ايران منتقل گرديد. در قرن سيزدهم، پس از آنکه الموت، مرکز اسماعيليان در ايران، به دست کشورگشايان مغول افتاد، اسماعيليان قرنها به صورت جوامعی پراکنده در ايران، آسيای ميانه، سوريه، هند و ديگر مناطق زندگی میکردند. در دههی ۱۸۳۰ آقا حسنعلی شاه، چهل و ششمين امام اسماعيلی، به دريافت عنوان افتخاری آقاخان، از طرف شاه ايران، نايل گرديد. در ۱۸۴۳، آقاخان اول ايران را به قصد هند که در آن زمان جماعت بزرگی از اسماعيليان در آنجا ساکن بودند، ترک گفت. آقاخان دوم در سال ۱۸۸۵ در حالی که فقط مدت چهار سال از امامت او میگذشت به عالم باقی شتافت و پدر بزرگ و امام پيش ازآقاخان فعلی، سر سلطان محمد شاه جانشين او گرديد.
در دورههای اخير، خانوادهی آقاخان سنت خدمت در امور بين المللی را دنبال کردهاند. پدر بزرگِ آقاخان رييس اتحاديهی ملل، پدرش، پرنس علی خان، سفير پاکستان در سازمان ملل و پرنس صدرالدين آقاخان، عموی آقاخان فعلی، نمايندهی عالیرتبهی سازمان ملل برای پناهندگان و همچنين هماهنگ کنندهی برنامههای سازمان ملل برای کمک به افغانستان و نمايندهی اجرايی سازمان ملل در مناطق مرزی عراق- ترکيه است. برادر آقاخان، پرنس امين، به دنبال اتمام تحصيلاتش از دانشگاه هاروارد در سال ۱۹۶۵، وارد دبيرخانهی سازمان ملل در بخش روابط اقتصادی و اجتماعی گرديد. از سال ۱۹۶۸، پرنس امين همكاری تنگاتنگی با دفتر شبکهی توسعهی مؤسّساتِ امامت داشته است. پرنسس زهرا، اولين فرزند حضرت والاآقاخان، در سال ۱۹۹۴ به دريافت مدرک ليسانس با درجهی ممتاز در رشتهی مطالعات کشورهای در حال توسعه از دانشگاه هاروارد نايل گرديد. وی مسئوليت هماهنگیِ سازمانهای خاص توسعه اجتماعی امامت را، که مقرّ آن در محل كار حضرت والا آقاخان است، بر عهده دارد. پسرِِِِ بزرگ حضرت والا آقاخان، پرنس رحيم، فارغ التحصيل در سال ۱۹۹۵ ازدانشگاه براون در ايالات متحده آمريکا، مسئوليتهای مشابهی را در رابطه با سازمانهای توسعه اقتصادی امامت بر عهده دارد. پسر جوانتر حضرت والا آقاخان، پرنس حسين، که در سال ۱۹۹۷ از دانشگاه ويليامز در ايالات متحدهی آمريکا فارغ التحصيل شده است، اخيراً به دفتر كار ايشان پيوسته و در فعاليتهای فرهنگی شبکهی توسعه سهيم است.
هماهنگ با چنين بينشی از اسلام و نيز سنّت خدمت به بشريت، اسماعيليان در هر کجا که زندگی میکنند چهارچوب سازمانی شفافی را ايجاد کردهاند تا به اجرای فعاليتهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بپردازند. تحت رهبری حضرت والا آقاخان، اين چهارچوب گسترش يافته و به شبکهی توسعهی آقاخان تبديل شده است. اين شبکه شامل سازمانهای متفاوتی است که در جهت بهبود شرايط زندگی و ايجاد فرصتهای مناسب در مناطق خاصی از دنيای در حال توسعه فعاليت میکنند. در هر کشور، اين سازمانها در جهت منافع مشترک تمام شهروندان صرف نظر از مليّت و يا مذهب آنها مشغول به خدمت هستند. دامنهی فعاليتهای فردی حضرتوالا معماری، تعليم و تربيت و بهداشت، سرمايه گذاری در بخش خصوصی و افزايش سازمانهای غير دولتی و توسعهی روستايی را در بر میگيرد.
در طی سالهای گذشته و در راستای ارج نهادن به ابعاد گوناگون کارهايش، حضرت والا آقاخان مدالها، درجات افتخاری و جوايز زيادی از دولتهای فرانسه، پرتغال، ساحل عاج، ولتای عليا، ماداگاسکار، ايران، پاکستان،ايتاليا، سنگال، مراکش، اسپانيا و تاجيكستان دريافت كرده است. در اکتبر ۱۹۹۸ طیّ مراسم اهداي جايزهی معماری آقاخان، مدال طلای شهر گرانادا به او اهدا گرديد. علاوه بر اين، حضرت والا آقاخان به کسب درجات افتخاری از دانشگاههای پاکستان، کانادا، ايالات متحدهی آمريکا و بريتانيا نايل آمده است. وی همچنين جوايز متعددی از سازمانهای تخصصی در تقدير از کارش در زمينهی معماری و حفظ و بازسازی ساختمانهای تاريخی دريافت کرده است. در سال ۱۹۵۷، عنوان حضرتوالا به وسيلهی علياحضرت ملکهی بريتانيای کبير و عنوان سلطنتی حضرتوالا، به وسيلهی شاه ايران در سال ۱۹۵۹ به او اهدا گرديد.